Oficjalnie kobiety uzyskały równouprawnienie w 1981 roku, gdy weszła w życie Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. Konwencja ta przeszła ratyfikację w większości państw na świecie – czyli od tego czasu kobiety i mężczyźni powinni być równo traktowani.

Jak w takim razie można wytłumaczyć następujące fakty:

• W Polsce i na świecie udział kobiet wśród absolwentów studiów wyższych wynosi 57%.
• W Polsce udział kobiet wśród pracowników na najwyższych szczeblach zarządzania wynosi 10%, na świecie 14%.
• Wynagrodzenia kobiet w Polsce i na świecie są o 15–20% niższe niż wynagrodzenia mężczyzn na tych samych stanowiskach, przy czym im wyżej w hierarchii, tym większa jest ta różnica.

Dlaczego tak się dzieje?

Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w historii, kulturze, przekonaniach społecznych, stereotypach oraz zwykłej fizjologii. Odpowiedź ta nie będzie jednoznaczna, prosta i jednowymiarowa i na pewno nie będzie odpowiedzią dla wszystkich satysfakcjonującą.

Co można z tym zrobić?

Jest to problem, którym zajmują się naukowcy, zarządy korporacji oraz rządy większości państw na świecie. Badania naukowe i liczby pokazują, że kraje i korporacje, w których udział kobiet na wyższych szczeblach hierarchii jest wyższy, radzą sobie zdecydowanie lepiej i są bardziej konkurencyjne w porównaniu do krajów i firm, gdzie rola kobiet jest zmarginalizowana.

Rozwiązanie tego problemu wymaga olbrzymich zmian przekonań, sposobu postrzegania świata i zachowań ludzi.

Ta zmiana nie da się zrealizować poprzez ustawy lub konwencje; proces zmian trwa w każdym z nas. Instytucje mają pewne narzędzia, które mogą ułatwić i zachęcać do zmian, ale to od każdego z nas zależy, jak szybko zmiany te nastąpią.

Naukowcy cały czas pracują nad wyodrębnieniem i nazwaniem poszczególnych elementów hamujących wzrost udziału kobiet w życiu gospodarczym.

Celem takiej pracy jest udostępnienie instytucjom i kobietom wiedzy, która pozwoli uczyć się, rozwijać i rozwiązywać problemy życia codziennego.

W tym wpisie oraz kilku następnych prezentuję bariery wyodrębnione przez Joan C.Williams i Rachel Dempsey w ich książce What works for women at work (Co działa dla kobiet w pracy), napisanej na podstawie badań przeprowadzonych wśród kobiet pracujących w firmach z listy „Fortune 500”.

Barierę nr 1 nazwano „Udowodnij to jeszcze raz!”

W naszym społeczeństwie funkcjonuje wiele stereotypów i przyzwyczajeń – zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Jednym z nich jest przekonanie, że mężczyźni są lepszymi profesjonalistami niż kobiety. Jakie jest źródło tego stereotypu?

Kobiety wychowywane są na miłe, grzeczne, uczynne i pomocne. Mają mówić ciszej, delikatniej, im nie wypada chwalić się swoimi osiągnięciami. Kobiecie nie przystoi być agresywną.

Z kolei chłopców wychowuje się na odważnych, silnych, agresywnych, konkurujących, energicznych i niezależnych. Kobiety wychowywane są na członków zespołu, mężczyźni na przywódców.

Gdy osoby o tak różnym wychowaniu i wartościach spotykają się w biznesie, efekt jest wyjątkowo niekorzystny dla kobiet.

Kobietom zwykle trudniej jest awansować, muszą dłużej udowadniać swoją wartość, wiedzę i zdolności. Być może dlatego, że to one same często wątpią w siebie.

Zwykle kobiety nie ubiegają się o stanowiska czy zadania, co do których nie są pewne na 100%, że dadzą radę. W związku z tym nie zgłaszają swojej kandydatury. Z kolei mężczyznom, którzy uczeni są podejmowania ryzyka, nie przeszkadzają pewne braki w wiedzy czy doświadczeniu.

Bardzo często to oni awansują, dlatego że „mają potencjał”, trochę jak „kredyt zaufania”. Kobiety muszą udowodnić, że potrafią. One na starcie nie mają „kredytu zaufania”, startują od zera.

Jak sobie radzić z barierą „Udowodnij to jeszcze raz”:

1. Nie pomniejszaj swojej wartości.
2. Osiągnięcia kobiet zwykle są przeoczane. Nie bój się podkreślać swoich osiągnięć, zdobytych nagród. Notuj regularnie i pamiętaj swoje sukcesy, abyś mogła podkreślić je we właściwym czasie.
3. Nie tłumacz swoich sukcesów zdaniami typu „Miałam szczęście, ktoś mi pomógł”. Naucz się przyjmować komplementy i pochwały.
4. Nie generalizuj swoich porażek: „Mnie nigdy się nie udaje; nie nadaję się na…”.
5. Jeżeli doświadczasz dyskryminacji przez osobę o dobrej woli, to możesz edukować; czasami uprzedzenia są nieświadome
6. Pamiętaj, że większość z nas nie została nauczona podejmowania ryzyka, mężczyźni mają łatwiej z podejmowaniem nowych wyzwań, my musimy się tego nauczyć i siebie wychować od nowa.

Ciąg dalszy w części drugiej